ಉಡುಪಿಯ ಅತಿ ಪುರಾತನ ದೇಗುಲ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿರುವ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದ ವಾತಾವರಣ ಕಳೆಕಟ್ಟಿದೆ. ಭಕ್ತರು ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವರ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಪುನೀತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಸ್ಥಾನವು ವಿಶೇಷ ಹೂವಿನ ಅಲಂಕಾರದಿಂದ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ರಜತ ಕವಚದಲ್ಲಿರುವ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವರ ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣು ಸಾಲದು. ಈ ದಿನದಂದು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ, ಹೋಮ-ಹವನ, ಮಂತ್ರ ಪಠಣಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ರಾತ್ರಿ ಪೂರ್ತಿ ಜಾಗರಣೆ ಮತ್ತು ರಥೋತ್ಸವವು ಭಕ್ತರ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.
ಪುರಾಣ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವರು ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಕರುಣಿಸಿದ ದೇವರು. ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ವಾಯುದೇವರ ಅವತಾರವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವಾರು ಮನೆತನಗಳಿಗೆ ಅನಂತೇಶ್ವರ ಕುಲದೇವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಹಚಾರ ದೋಷಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಅನಂತೇಶ್ವರನಿಗೆ ಎಳ್ಳೆಣ್ಣೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವರ ಅಭಿಷೇಕದ ನೀರನ್ನು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ ಇಂದಿಗೂ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಗೆ ಅನೇಕ ವಿಗ್ರಹಗಳಿದ್ದು, ಎಲ್ಲಾ ದೇವರಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಅನಾದಿಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾದ ಶಿವಲಿಂಗಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಅಭಿಷೇಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ತೀರ್ಥಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವ ಇದೆ.
ಹಿರಿಯ ಪುರೋಹಿತ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಕೊಡಂಚ ಅವರ ಮಾಹಿತಿಯಂತೆ, ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ದಿನ ಮೂರು ರಥಗಳನ್ನು ಎಳೆಯುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ಒಂದೇ ರಥದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ದೇವರು ಮತ್ತೊಂದು ರಥದಲ್ಲಿ ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಿನಪೂರ್ತಿ ಶಿವನ ಭಕ್ತರು ಉಪವಾಸವಿದ್ದು, ಜಾಗರಣೆ ಮಾಡಿ ದೇವರ ನಾಮ ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ವಿವಿಧ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಯಕ್ಷಗಾನ ಉತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಈ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಭಕ್ತರ ಸಮಾಗಮದಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಭಕ್ತರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆನಂದವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
